pH là gì? Tại sao phải đo pH? Các loại máy đo pH (thiết bị đo độ pH) dành cho ngành môi trường

loading...

Đo pH là một trong những chỉ tiêu quan trọng nhất khi đánh giá chất lượng nước, đất, và không khí (gián tiếp).

1.  pH là gì? 

pH là viết tắt của “potential of Hydrogen” — nghĩa là độ hoạt động của ion H⁺ trong dung dịch.

Nói cách khác, pH cho biết dung dịch đó có tính axit hay bazơ (kiềm).

Công thức:

$$pH = -\log[H^+]$$

• Nếu [H⁺] cao → pH thấp → dung dịch axit

• Nếu [H⁺] thấp → pH cao → dung dịch bazơ (kiềm)

 Thang đo pH

Giá trị pH	Môi trường	Ví dụ
0 – <7	Axit	Nước chanh, giấm, nước thải công nghiệp axit
7	Trung tính	Nước tinh khiết, nước uống tiêu chuẩn
>7 – 14	Bazơ (kiềm)	Xà phòng, nước rửa, nước vôi trong

 Thang pH từ 0 đến 14, nhưng thực tế một số dung dịch đặc biệt có thể ngoài khoảng này (ví dụ axit mạnh hoặc dung dịch kiềm đậm đặc).

2. Tại sao phải đo pH trong ngành môi trường?

Đo pH là một trong những chỉ tiêu quan trọng nhất khi đánh giá chất lượng nước, đất, và không khí (gián tiếp).

Dưới đây là lý do cụ thể:

🔹 a. Đánh giá chất lượng nước

pH ảnh hưởng trực tiếp đến sinh vật sống trong nước (cá, tảo, vi sinh).

pH quá thấp (<5) hoặc quá cao (>9) có thể gây chết cá, giảm đa dạng sinh học.

Tiêu chuẩn nước thải Việt Nam (QCVN 40:2011/BTNMT) yêu cầu pH từ 6–9.

🔹 b. Giám sát quá trình xử lý nước thải

pH ảnh hưởng đến hiệu quả keo tụ, trung hòa, lắng, khử trùng.

Ví dụ: quá trình khử amoni, clo hóa, hoặc trung hòa axit-bazơ đều cần điều chỉnh pH thích hợp.

🔹 c. Phân tích đất và nông nghiệp

pH đất ảnh hưởng khả năng hấp thu dinh dưỡng của cây trồng.

Đất quá chua (pH < 5,5) làm giảm năng suất cây trồng, cần bón vôi để nâng pH.

🔹 d. Quan trắc môi trường tự nhiên

Theo dõi sự axit hóa nước mưa, sự ô nhiễm nước ngầm, hay tác động của khí thải công nghiệp (SO₂, NOₓ → mưa axit).

🔹 e. Kiểm soát an toàn & tuân thủ quy chuẩn

Trong công nghiệp (thực phẩm, dược phẩm, hóa chất), pH cần nằm trong giới hạn để đảm bảo an toàn, chất lượng sản phẩm và tuân thủ pháp luật.

3. Cách đo pH

Giấy quỳ / dung dịch chỉ thị → đo nhanh, độ chính xác thấp.

Máy đo pH điện cực (pH meter) → chính xác cao, dùng nhiều trong môi trường.

Cảm biến pH online → lắp đặt trong trạm quan trắc tự động.

Mục tiêu	Lý do đo pH
Nước thải	Đảm bảo đạt QCVN 6–9
Nước mặt	Theo dõi ô nhiễm & hệ sinh thái
Đất	Đánh giá độ chua/kiềm, điều chỉnh canh tác
Quan trắc môi trường	Cảnh báo sớm ô nhiễm hoặc mưa axit
Công nghiệp	Kiểm soát quy trình sản xuất, an toàn thiết bị

 

4. Các loại máy đo pH thường gặp & ứng dụng

4.1. Máy đo pH cầm tay/di động (Portable/Field pH meter)

Đây là loại dùng ngoài hiện trường — sông hồ, nước thải, môi trường ngoài nhà máy. 

Ưu điểm: dễ mang theo, chống nước, dữ liệu lưu, cân bằng nhiệt độ tự động. 

Vì vậy, loại này rất phù hợp với ngành môi trường (giám sát nước mặt, nước thải, kiểm soát pH nhanh ngoài hiện trường).

Ví dụ: model “Field Waterproof” của Hanna Instruments: “Professional Waterproof Portable pH/ORP Meter” dùng cho môi trường và công nghiệp. 

4.2. Máy đo pH để bàn/lab (Benchtop pH meter)

Dùng trong phòng thí nghiệm – cần độ chính xác cao, nhiều chuẩn hiệu chuẩn, ghi dữ liệu GLP. 

Ví dụ: dòng của Thermo Scientific “Lab Star PH111 pH/mV Bench Meter” được giới thiệu cho các công việc kiểm tra pH trong phòng thí nghiệm. 

4.3. Máy đo pH kết hợp đa thông số (Multi-parameter meter)

Trong ngành môi trường, thường không chỉ cần đo pH mà còn ORP, DO, EC, nhiệt độ, thậm chí truyền dữ liệu ra hệ thống giám sát. Ví dụ: model “High Accuracy PH Meters Portable” của GAOTek nói rõ dùng cho nước uống, nước thải, môi trường, có đầu ra 4-20mA, RS485, relay alarm. 

Đây là phân khúc “giám sát liên tục/trạm quan trắc” – thị trường quan trọng cho môi trường.

Máy đo pH chuyên dụng cho môi trường (Field-rugged, waterproof, logging)

Như dòng “Waterproof Portable pH/Temperature Meter – HI991001” của Hanna, với vỏ titan, độ chính xác ±0,02 pH, thiết kế cho testing môi trường/manufacturing. 

Hoặc “Portable pH Meter – pH – ORP – Temp” của Hanna HI9125, thiết kế cho điều kiện công nghiệp và môi trường. 

Đây là loại mà nếu bạn bán cho các đơn vị quan trắc môi trường, xử lý nước thải, hoặc thuật ngữ GIS/field monitoring thì rất phù hợp.

5. Những yếu tố cần xem xét với thiết bị đo pH ngành môi trường

Độ chính xác & dải đo: Nước thải và môi trường có thể có pH ngoài dải bình thường (ví dụ pH < 0 hoặc > 14) hoặc nhiệt độ cao, vậy cần máy có dải mở rộng 

Ví dụ model 310F của Etallwit có dải –2.0 đến 20.00 pH. 

Chống chịu môi trường/thiết bị ngoài hiện trường: chống thấm nước, bụi (IP65/67), dây cáp dài, thiết kế probe rugged 

Ví dụ HQ11D của Hach có probe gel, cáp dài 5 m, vỏ chống chịu. 

Hiệu chuẩn & bù nhiệt độ tự động (ATC/ATC): vì ảnh hưởng nhiệt độ trong môi trường ngoài trời lớn.

Tích hợp dữ liệu / truyền dữ liệu: logging dữ liệu, USB/RS485, mạng – quan trọng cho ứng dụng môi trường. 

Ví dụ GAOTek có 4-20 mA đầu ra, RS485. 

Thương hiệu & dịch vụ sau bán hàng: Kinh doanh cần chọn dòng có uy tín, phụ tùng thay thế (probe, dung dịch hiệu chuẩn) dễ mua, dịch vụ kỹ thuật tốt.

Giá trị thị trường & khách hàng mục tiêu: Khách hàng ngành môi trường có thể là: công ty xử lý nước thải, trung tâm quan trắc môi trường, nhà máy, phòng khảo sát địa chất, công ty môi trường. Bạn cần phân khúc rõ: field vs labo vs giám sát cố định.

6. Một số mẫu sản phẩm tham khảo

Dưới đây là 8 mẫu sản phẩm điển hình mà bạn có thể cân nhắc sử dụng

6.1. Hanna Instruments HI‑98128 pH Meter: Thiết bị đo từ –2 đến 16 pH, độ phân giải 0.01 pH, phù hợp phòng thí nghiệm.

6.2. Hanna Instruments HI98165 pH/Temp Meter: Máy chuyên nghiệp đo pH + nhiệt độ, dành cho đo chính xác cao.

6.3. Hanna Instruments HI9829 Handheld pH/ORP/EC/DO: Thiết bị đa thông số, rất phù hợp với ứng dụng môi trường và giám sát hiện trường.

6.4. Bluelab Handheld pH‑EC Combo Meter: Thương hiệu Bluelab, kết hợp pH và EC, tiện cho khách hàng đo kiểm nhanh nước.

6.5. Horiba Laquatwin pH‑22B Compact pH Meter: Máy nhỏ gọn, phù hợp cho kiểm tra nhanh hoặc dùng tại hiện trường, ngân sách thấp hơn.

6.6. Bluelab pH Pen: Cực kỳ ngân sách, phù hợp khách hàng nhỏ hoặc dùng phụ/trong trường hợp ít yêu cầu cao.

6.7. Extech SDL100 pH/ORP/Temp Meter: Máy đo pH/ORP/nhiệt độ, thương hiệu Extech – phù hợp dùng trong môi trường công nghiệp nhẹ hoặc đo hiện trường.

6.8. Oway OW‑PH117 pH/EC/TDS Meter: Thiết bị đo kết hợp pH/EC/TDS – nếu bạn mở rộng kinh doanh thiết bị đo nước đa thông số thì mẫu này hợp.

7. Sự phù hợp ngân sách khi mua máy đo pH

Ngân sách thấp (kiểm tra sơ bộ): mẫu Pen, Compact.

Ngân sách vừa phải (trường đo dụng cụ, công ty xử lý nước nhỏ, hiện trường): mẫu handheld field rugged.

Ngân sách cao (labo phân tích môi trường, trạm quan trắc cố định, khách hàng chuyên nghiệp): mẫu benchtop, đa thông số với logging, kết nối dữ liệu.

8. Sau khi mua, sử dụng

Vì thiết bị đo pH yêu cầu hiệu chuẩn thường xuyên, thay probe, bảo dưỡng .. nên  cần có những phụ kiện hiệu chuẩn, phụ tùng thay thế và hướng dẫn sử dụng. 

9. Những nơi nào cần?

Các đơn vị xử lý nước, các Sở TNMT, nhà máy, phòng thí nghiệm môi trường, công ty khảo sát.

Còn nữa ..

_________________
Quan trắc môi trường, quan trắc môi trường định kỳ, dịch vụ quan trắc môi trường, phân tích mẫu môi trường, phòng thí nghiệm môi trường, công ty môi trường uy tín, dịch vụ môi trường Hà Nội, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, ĐTM, tư vấn môi trường, hồ sơ môi trường doanh nghiệp, xin giấy phép môi trường, lập báo cáo ĐTM, lập kế hoạch bảo vệ môi trường, đăng ký sổ chủ nguồn thải, báo cáo công tác bảo vệ môi trường, hồ sơ cấp phép xả thải, giấy phép môi trường, hồ sơ môi trường cho nhà máy sản xuất, tư vấn thủ tục môi trường, phân tích nước thải, khí thải, bụi, lấy mẫu quan trắc nước thải, lấy mẫu khí thải ống khói, đo đạc môi trường lao động, đo tiếng ồn, độ rung, ánh sáng, đo vi khí hậu nơi làm việc, dịch vụ môi trường cho nhà máy, hồ sơ môi trường cho cơ sở sản xuất, báo cáo môi trường cho khu công nghiệp, hồ sơ môi trường cho trạm xăng, nhà hàng, khách sạn, quan trắc môi trường Hà Nội, tư vấn môi trường Hà Nội, công ty môi trường tại Hà Nội, lập hồ sơ môi trường Bắc Ninh, lập hồ sơ môi trường Hưng Yên, lập hồ sơ môi trường Hải Phòng, dịch vụ môi trường Hưng Yên,dịch vụ môi trường Hà Nội,dịch vụ môi trường Bắc Ninh,dịch vụ môi trường Phú Thọ,quan trắc môi trường định kỳ, dịch vụ quan trắc môi trường, quan trắc nước thải, khí thải, không khí, phân tích mẫu nước, mẫu đất, khí thải, đo môi trường lao động, tiếng ồn, vi khí hậu, lập hồ sơ môi trường doanh nghiệp, tư vấn lập báo cáo ĐTM, kế hoạch bảo vệ môi trường, đề án bảo vệ môi trường đơn giản, báo cáo công tác bảo vệ môi trường, xin giấy phép môi trường, giấy phép xả thải, sổ đăng ký chủ nguồn thải, giấy phép khai thác nước ngầm, cấp phép xử lý chất thải nguy hại, tư vấn môi trường trọn gói, tư vấn hồ sơ môi trường nhà máy, dịch vụ môi trường cho khu công nghiệp, tư vấn pháp lý môi trườn, đo tiếng ồn nơi làm việc, đo độ rung, ánh sáng, bụi, khí độc, đo vi khí hậu, hơi khí độc, nhiệt độ, đánh giá điều kiện lao động, báo cáo ĐTM là gì, thủ tục xin giấy phép môi trường, chi phí quan trắc môi trường bao nhiêu, quy trình quan trắc môi trường định kỳ, hồ sơ môi trường doanh nghiệp gồm những gì, thời gian thực hiện hồ sơ môi trường, quy định mới về bảo vệ môi trường, mẫu báo cáo quan trắc định kỳ, quan trắc môi trường , quan trắc môi trường định kỳ , phân tích mẫu nước , phân tích mẫu khí thải , đo môi trường lao động , đo tiếng ồn , đo bụi , đo vi khí hậu , lấy mẫu nước thải , đo ánh sáng , quan trắc khí thải ống khói , đo hơi khí độc , đo vi sinh trong không khí, báo cáo ĐTM , kế hoạch bảo vệ môi trường , đề án bảo vệ môi trường , hồ sơ môi trường doanh nghiệp , hồ sơ môi trường nhà máy , báo cáo công tác bảo vệ môi trường , báo cáo quản lý chất thải , hồ sơ xả thải, xin giấy phép môi trường , giấy phép xả thải , đăng ký sổ chủ nguồn thải , giấy phép khai thác nước ngầm , giấy phép xử lý chất thải nguy hại , hồ sơ cấp phép môi trường,
_________________